De Europese Commissie heeft voor het eerst handhavend opgetreden onder de Digital Markets Act (DMA). Apple en Meta krijgen gezamenlijk voor 700 miljoen euro aan boetes opgelegd wegens niet-naleving van de nieuwe regels die machtsmisbruik door zogeheten 'poortwachters' moeten tegengaan. Apple wordt aangeslagen voor 500 miljoen euro, Meta voor 200 miljoen. De sanctie voor Apple volgt uit diens beperkingen aan appontwikkelaars in de App Store. De Commissie verwijt Apple dat het ontwikkelaars belemmert om gebruikers te informeren over goedkopere alternatieven buiten het Apple-ecosysteem. Daarmee frustreert het bedrijf volgens Brussel de vrije keuze van consumenten en de toegang van concurrenten tot eindgebruikers. Deze zogenoemde 'anti-steering'-bepalingen zijn expliciet verboden onder artikel 5, lid 4, van de DMA.  Volgens de Commissie biedt Apple onvoldoende objectieve rechtvaardiging voor de beperkingen. Zowel technisch als contractueel verhindert het concern appaanbieders om prijsinformatie over externe diensten te communiceren, laat staan om gebruikers daadwerkelijk daarheen te sturen. De Commissie oordeelt dat dit gedrag de mededinging op digitale markten substantieel schaadt en legt Apple op om deze praktijken binnen zestig dagen te staken.

RvS 28 maart 2025, IEF 22665, IT&R 4839; ECLI:NL:RVS:2025:1325 (Verzoeker tegen staatsraden). Wraking. Procesrecht. Op 28 februari 2025 heeft [verzoeker] voor de derde keer een wrakingsverzoek ingediend tegen staatsraden den Ouden, den Heyer en Drop, als leden van de meervoudige kamer belast met de behandeling van zijn beroepszaak. Hij stelt dat de staatsraden partijdig zijn en dat hij onvoldoende gelegenheid heeft gehad zijn standpunten te bespreken. Zo was er maar één uur voor de zitting uitgetrokken, te kort voor de complexiteit van zijn zaak. Hij heeft zijn beroepsgronden onvoldoende kunnen bespreken, niet kunnen reageren op onjuiste beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Haarlem, en de voorzitter stelde suggestieve vragen zonder het college kritisch te bevragen. Ook verwijt hij de voorzitter vooringenomenheid vanwege het weigeren van getuigen, terwijl hij in zijn slotwoord argumenten wilde aandragen die daartoe aanleiding konden geven.

Hof Arnhem-Leeuwarden 22 april 2025, IEF 22663, IT 4841 (Tracpartz tegen Snel Parts). Beide partijen zijn actief op de onderdelen markt voor mini-tractoren en verkopen hun goederen online via een webwinkel. Tracpartz trachtte het haar concurrent ervan te weerhouden zogenaamde technische compatibiliteitsinformatie over onderdelen van minitractoren te gebruiken. Tracpartz stelde dat zij exclusieve rechten had op deze gegevens, omdat ze naar eigen zeggen aanzienlijke investeringen had gedaan om ze te verzamelen. Ze noemde deze gegevens haar "bijzondere productinformatie" en was van mening dat dit databankrechtelijke bescherming geniet. Volgens Snel Parts draaide het hier niet om een beschermde databank, maar simpelweg om informatie die vrij beschikbaar is en waar elke concurrent gebruik van mag maken om klanten beter te bedienen. Het hof gaf Snel Parts gelijk. Belangrijk is de constatering dat databankbescherming alleen geldt als de investering specifiek gericht is op het creëren van een databank—dus op de opslag, controle en verwerking van gegevens—en niet op commerciële activiteiten zoals het verzamelen van productkennis voor verkoopdoeleinden. Het feit dat Tracpartz veel tijd en moeite besteedde aan het verkrijgen van technische informatie betekende nog niet dat zij een juridisch beschermde databank had. Daarnaast benadrukte het hof dat het overnemen van vrij beschikbare, feitelijke informatie door concurrenten in beginsel geoorloofd is, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden zoals het omzeilen van technische beveiligingen, iets wat hier niet aan de orde was. De rechtbank had dit in eerste aanleg al helder vastgesteld en het hof bevestigde deze uitspraak [zie IEF 21882].

De rechtbank Amsterdam heeft op 16 april 2025 een aanvullend tussentijds vonnis gewezen in de zaak tussen Pictoright en Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram. In deze zaak oordeelde de rechtbank eerder al dat Meta per juni 2021 een passende vergoeding zal moeten betalen aan de beeldmakers die Pictoright vertegenwoordigt.

In het nieuwe tussenvonnis bevestigt de rechtbank het belangrijkste uitgangspunt van het vorige vonnis: op Meta rust een voortdurende verplichting om zich in te spannen om een licentie te krijgen van Pictoright. De wijze waarop de aan deze licentie gekoppelde vergoeding dient te worden vastgesteld moet volgens de rechtbank betrouwbaar en voldoende controleerbaar zijn. Of de door Meta voorgestelde ‘data discovery’ aan die eisen voldoet, zal nu moeten worden beoordeeld door een team van deskundigen op het gebied van waardebepaling van (auteurs)rechten. In het nieuwe vonnis is dit team nu definitief aangewezen. Zij hebben acht maanden om een definitief rapport aan te leveren, aan de hand waarvan Meta en Pictoright naar verwachting weer met elkaar om tafel kunnen.

Pictoright is tevreden met het tussenvonnis en hoopt dat er met de hulp van de deskundigen een volgende stap gezet kan worden in deze zaak. Pictoright kijkt ernaar uit aan de hand van het deskundigenrapport met Meta toe te werken naar een voor beide partijen bevredigende licentieovereenkomst.

De volledige uitspraak is hier te vinden.

Vzr. Rb. Amsterdam 17 april 2025, IEF 22659, IT 4838; ECLI:NL:RBAMS:2025:2543 (SZ tegen RTL Nieuws). RTL Nieuws bericht op 1 maart 2025 in een uitzending en een artikel over een Utrechts uitzendbureau. Kern van de berichtgeving is dat het bureau 60 zzp’ers zou hebben laten werken in de zorg die niet beschikten over het juiste diploma, dan wel beschikten over een vervalst diploma. Tegen 15 van hen is aangifte gedaan. RTL Nieuws baseert zich op een onderzoek van onder andere de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd ("IGJ"), samenwerkingspartners en diverse anonieme bronnen die bij de redactie wel bekend zijn. Volgens het uitzendbureau is de berichtgeving onrechtmatig op basis van artikel 6:162 BW omdat de uitingen schadelijk zijn voor haar reputatie. De rechtbank oordeelt dat RTL Nieuws over het bureau mag berichten nu de geschetste situatie een serieus onderwerp van maatschappelijk belang is. Op grond van de uitingsvrijheid voor RTL Nieuws moet er dus veel ruimte zijn om dit onderwerp aan de orde te stellen. Ook oordeelt de rechtbank dat RTL Nieuws voldoende gelegenheid tot wederhoor heeft geboden en haar berichtgeving voldoende steun vindt in het feitenmateriaal. De vorderingen worden afgewezen.

Rechtbank Amsterdam 2 april 2025, IT 4837; ECLI:NL:RBAMS:2025:2275 (Eisers tegen gedaagde). [eiser 1] en [eiser 2] zijn zusterondernemingen binnen de Altas Groep B.V. en bieden respectievelijk IT- en telecommunicatieoplossingen aan bedrijven. [gedaagde] is een administratie- en belastingadvieskantoor. Er zijn tussen partijen drie specifieke overeenkomsten gesloten: overeenkomst A voor een glasvezellijn, overeenkomst B voor een cloudomgeving en overeenkomst C voor datamigratie naar een nieuwe IT-dienstverlener. [gedaagde] zegde op 26 mei 2023 het contract met [eiser 1] op per 11 oktober 2023; [eiser 1] stelde dat de overeenkomst pas per 1 december 2024 eindigde. Eisers vordert betaling van € 5.735,40 aan [eiser 2] dan wel [eiser 1] en betaling van € 58,203,04 aan [eiser 1]. Hierbij beroept eisers zich op het drietal van gesloten overeenkomst, waarvan zij nakoming vordert tot aan het einde van de looptijd ervan. [Gedaagde] zou deze contracten ten onrechte, dan wel te vroeg tussentijds hebben opgezegd waardoor zij in verzuim verkeert. [Gedaagde] voert gemotiveerd verweer en stelt dat zij alle werkzaamheden en diensten volgens de afrekening heeft voldaan en daardoor niks meer schuldig is aan [eisers]. In reconventie vordert [gedaagde] een bedrag van € 4.662,28 wegens toerekenbare tekortschieting in overeenkomst C. 

Rechtbank Rotterdam 7 maart 2025, IT&R 4836; ECLI:NL:RBROT:2025:1884 (Bike Store tegen Digihero). Bike Store heeft op 3 oktober 2023 een telecomcontract afgesloten met Digihero. Bike Store heeft dit contract op 6 december 2023 buitengerechtelijk vernietigd wegens dwaling. In dit geschil vordert Bike Store een verklaring voor recht dat het contract rechtsgeldig is vernietigd, de veroordeling van Digihero tot vrijgave van Bike Store’s telefoonnummers en terugbetaling van de gemaakte kosten. Op 3 oktober 2023 is een medewerker van Digihero bij Bike Store langs geweest. Tijdens dit gesprek is aan Bike Store verteld dat haar huidige koperverbinding via Ziggo binnenkort zou verdwijnen, en dat het voordelig zou zijn nu al over te stappen op glasvezel om hogere kosten in de toekomst te voorkomen. Daarbij gaf de persoon ten onrechte aan dat Digihero een dochteronderneming van KPN zou zijn, vermoedelijk om vertrouwen te winnen. Digihero levert echter slechts diensten via het netwerk van KPN. Ook werd voorgesteld om de telefonie over te nemen en zowel de zakelijke als de privé diensten onder één contract te brengen. Bike Store kreeg een aantrekkelijk aanbod gepresenteerd dat sneller, beter en goedkoper zou zijn dan haar bestaande abonnement bij Ziggo.

Rb. Rotterdam 27 juli 2024, IT 4834; ECLI:NL:RBROT:2024:9438 (Eiser tegen het College voor de Rechten van de Mens). Eiser heeft op grond van artikel 15 AVG verzocht om inzage in zijn persoonsgegevens die door het College voor de Rechten van de Mens worden verwerkt. Verweerder heeft dit verzoek ingewilligd en een metadata-overzicht verstrekt. Eiser vindt dit overzicht onvolledig, wil graag de namen van betrokken medewerkers ontvangen, en stelt dat hij ten onrechte niet was gehoord in bezwaar. De rechtbank oordeelt echter dat verweerder een geactualiseerd overzicht heeft verstrekt. Eiser heeft niet aannemelijk gemaakt dat er gegevens ontbreken. De vordering op basis van de onvolledigheid van het overzicht faalt dus. Vervolgens oordeelt de rechtbank dat de namen van medewerkers géén persoonsgegevens van eiser zijn. Zelfs als dit anders zou zijn, mag verstrekking op grond van artikel 15 lid 4 AVG achterwege blijven wegens bescherming van de rechten van anderen. Ook dit faalt dus, net als het beroep op grond van het niet horen van eiser. Verweerder mocht op grond van artikel 7:3 Awb afzien van een hoorzitting, omdat het bezwaar kennelijk ongegrond was. Het beroep is dus in zijn geheel ongegrond.

Rb. Amsterdam 15 januari 2025, IT 4835; ECLI:NL:RBAMS:2025:197 (Fish on Fire tegen Provast c.s.). Fish on Fire ontwikkelt digitale producten zoals apps en webplatforms. Gedaagde 4 is bestuurder en enig aandeelhouder van gedaagde 3, die op haar beurt bestuurder en aandeelhouder is van Provast en indirect ook van Rentbay. Deze vennootschappen zijn actief in vastgoedmanagement. In 2021 heeft gedaagde 4 Fish on Fire benaderd voor de ontwikkeling van een webplatform voor het verhuren van vastgoed zonder tussenkomst van makelaars. Fish on Fire heeft offertes uitgebracht, die gedaagde 4 digitaal ondertekende namens Provast. In deze zaak draait het om het uitblijven van betaling van openstaande facturen voor de ontwikkeling van het platform. Hierbij is het onduidelijk wie er contractspartijen zijn, en of de algemene voorwaarden van Fish on Fire geldig van toepassing zijn. Provast voert aan dat zij deze voorwaarden bij het sluiten van de overeenkomst niet op een geldige manier ter hand gesteld had gekregen, omdat de hyperlink naar de algemene voorwaarden niet zou werken. Volgens Provast kon zij daardoor geen kennis nemen van de inhoud van de voorwaarden. 

Wat zijn de actuele ontwikkelingen op het gebeid van uitingsvrijheid? Tijdens dit seminar bespreken we onder andere de persvrijheid, het demonstratierecht en trans-Atlantische perspectieven op vrijheid van meningsuiting. Het vindt plaats op donderdag 24 april 2025 in Capital C in Amsterdam.

Jens van den Brink en Lotte Oranje (beiden van Kennedy Van der Laan) en Christiaan Alberdingk Thijm (bureau Brandeis) nemen u mee in de wereld van de uitingsvrijheid. Daarnaast gaan Doeke Kingma (raadsheer, Gerechtshof Amsterdam), Paddy Leerssen (onderzoeker, IViR), Barbara Wegelin (advocaat, EHRM) en Emiel Jurjens (advocaat, Prakken D’Oliveira) met elkaar in gesprek tijdens een panel.

Klik hier voor meer informatie en aanmelden.