Artikel door Kees Bulder (BumaStemra)

Sinds de opkomst van generatieve artificiële intelligentie (vanaf hier: genAI), is er in toenemende mate aandacht voor de positie van makers die hun bestaanszekerheid onder druk zien staan. In de schaduw van de fundamentele vraag of de genAI-modellen van AI-ontwikkelaars auteursrechtinbreuk maken, tekent zich ook een nieuwe vraag af: bestaat er in dit debat een juridische verantwoordelijkheid voor online platforms die overspoeld worden met genAI-output? Deze vraag blijkt bijzonder actueel, mede gelet op de recente uitspraak in de rechtszaak tussen Gema en OpenAI in Duitsland.[1] In essentie concludeerde de Duitse rechter dat OpenA inbreuk heeft gemaakt op Gema’s auteursrechten door zonder haar toestemming het welbekende genAI-model ChatGPT te trainen op auteursrechtelijk beschermde teksten van haar leden, onder meer gelet op de verveelvoudigingen die binnen dit genAI-model plaatsvinden en buiten de reikwijdte vallen van de auteursrechtbeperking op tekst- en datamining. Niet alleen heeft deze uitspraak mogelijk vergaande implicaties voor andere genAI-ontwikkelaars met een vergelijkbare genAI-architectuur, maar mogelijk ook voor aanbieders van online platforms waar miljoenen gebruikers genAI-output delen en verspreiden.

Rb. Amsterdam 2 juli 2025, IEF 23179; IT 5049; ECLI:NL:RBAMS:2025:6445 (Marquee tegen 5SKYE). Marquee, een in 2016 opgerichte onderneming actief op het gebied van smart city-oplossingen, heeft het SMARTCELL-platform ontwikkeld: een multifunctionele toren met geïntegreerde technologieën zoals edge computing, reclame, mobiele netwerken en verlichting. Tijdens onderhandelingen met investeerder IKAR heeft Marquee vertrouwelijke informatie gedeeld onder een NDA. Na beëindiging van die onderhandelingen is NEXX5 opgericht, gevolgd door de oprichting van 5SKYE in 2022 door voormalige betrokkenen bij NEXX5. 5SKYE ontwikkelde kort daarna een vergelijkbare toren, de Intelli-FarEdge.Marquee stelt dat 5SKYE hierbij gebruik heeft gemaakt van haar bedrijfsgeheimen. In de Verenigde Staten heeft zij daarom een verbodsvonnis verkregen tegen onder andere 5SKYE en vordert in deze procedure erkenning van dat vonnis in Nederland. De rechtbank toetst dit aan de vier voorwaarden uit het Gazprombank-arrest voor erkenning van buitenlandse rechterlijke uitspraken. 

Geschillencommissie Thuiswinkel 19 november 2025, IT 5051; Zaaknummer 1262502/1312385 (de consument tegen Markplaats B.V.). Het geschil vloeit voort uit de tussen partijen tot stand gekomen overeenkomst(en). Marktplaats (hierna: de ondernemer) heeft daarbij het gebruik van haar website en diensten (platform) aangeboden voor het zoeken en (ver)kopen op afstand van producten en diensten, in ruil voor een tegenprestatie van de consument (zoals het aanmaken van een account, het verstrekken van persoonsgegevens of in sommige gevallen een afzonderlijke betaling). De consument vindt het onrechtmatig dat de ondernemer een beoordelingssysteem hanteert dat een gebruiker toestaat een andere gebruiker te beoordelen, zonder dat de beoordelende partij daadwerkelijk iets van de ander heeft gekocht.A llereerst stelt de commissie vast dat de ondernemer niet werkt met een systeem van ‘beoordelingen’ of ‘reviews’, maar bewust heeft gekozen voor de term ‘ervaringen’. Waar de eerste twee termen doorgaans betrekking hebben op de verkoop van producten via het platform, maakt de gekozen term ‘ervaringen’ duidelijk dat het ook kan gaan om wat er in bredere zin is gebeurd nadat iemand een product op het platform heeft aangeboden. Dit blijkt ook uit de gebruiksvoorwaarden.  

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 9 december 2025, IT 5048; ECLI:NL:GHARL:2025:7897 (Dova tegen Fis). Dova is een samenwerkingsverband van de Nederlandse provincies, de Vervoerregio Amsterdam, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en het OV Bureau Groningen Drenthe. Dova beheert onder meer het Centraal Halte Bestand, waarin voor ov-haltes relevante kenmerken zijn opgeslagen. In 2020 heeft zij een Europese openbare aanbesteding uitgeschreven voor een overheidsopdracht voor het ontsluiten van actuele 360-graden beelden via een tool en de levering van panoramafoto’s voor het Centraal Halte Bestand. Fis, een onderneming die zich bezighoudt met het maken en leveren van beeldmateriaal ten behoeve van openbaar vervoer, heeft op de aanbesteding ingeschreven. De aanbesteding is gewonnen door Cyclomedia, Fis werd tweede. De overeenkomst tussen Cyclomedia en Dova werd later deels ontbonden. Hierdoor vindt Fis dat Dova een schadevergoeding moet betalen. In een nieuwe aanbestedingsprocedure zou Fis een grote kans hebben gehad om als eerste te eindigen. Dova betwist dat zij de procedure opnieuw had moeten uitbesteden. De rechtbank oordeelde dat Dova een nieuwe aanbestedingsprocedure had meoten starten. Dova komt hiertegen in hoger beroep.  

Rb. Rotterdam 21 november 2025, IT 5042; ECLI:NL:RBROT:2025:13631 ([eiser] tegen Jingdong). [eiser] heeft Jingdong gedagvaard omdat Jingdong volgens hem in strijd heeft gehandeld met artikel 12 en artikel 15 AVG. [eiser] vordert in deze procedure een verklaring voor recht dat Jingdong in strijd met deze artikelen handelt, dat Jingdong volledige inzage in de persoonsgegevens van eiser geeft op straffe van een dwangsom. Jingdong heeft een incident opgeworpen en stelt dat [eiser] niet-ontvankelijk is in zijn vordering, omdat [eiser] geen bestaande natuurlijke persoon zou zijn. Jingdong suggereert dat de gemachtigde van [eiser] de werkelijke eiser is. 

Rb. Amsterdam 26 september 2025, IT 5046; ECLI:NL:RBAMS:2025:7533 (AIM4MEDIA tegen [gedaagde]). Aim4media is een onderneming die zich bezighoudt met advisering en ondersteuning op het gebied van informatietechnologie. [gedaagde] exploiteert een uitzendbureau die zich onder meer bezighoudt met het uitzenden van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Aim4media heeft drie facturen gestuurd aan [gedaagde], gedateerd 24 november 2022, 31 december 2022 en op 31 januari 2023, zulks voor totaal € 3.622,74. [gedaagde] heeft de facturen onbetaald gelaten. Verder heeft [gedaagde] op 10 januari geklaagd dat hij niet in de e-mail kon. 

This is to inform you that the Commission has launched a stakeholder consultation to support the implementation of the AI Act’s obligation for providers of general-purpose AI models to identify and comply with reservation of rights expressed by rightsholders. The consultation is open until 9 January 2026 and you can find more information together with the link to the consultation here.

Besides, the Commission is also collecting feedback on the rules to set for the establishment and operation of AI regulatory sandboxes as mandated by the AI Act. The public consultation is open until 6 January 2026 and you can find more information together with the link to the consultation here.

Rb. Noord-Holland 20 november 2025, IT 5040; ECLI:NL:RBNHO:2025:13490 ([eisers] tegen [gedaagde]). Partijen zijn buren van elkaar. [gedaagde] heeft camera’s aan zijn woning gehangen. Deze camera’s filmen naast de eigendommen van [gedaagde] ook een gedeelte van de openbare weg en het perceel van [eisers]. Volgens hen maken de camera’s van [gedaagde] daarom inbreuk op de privacy van [eisers]. Zij vorderen daarom dat [gedaagde] de camera’s verwijderd, dan wel vastzet of verplaatst, zodat deze de eigendommen van [eisers] niet meer (kunnen) filmen. Volgens [gedaagde] rechtvaardigt het gedrag van [eisers] de aanwezigheid van de camera’s. Sinds het conflict met de aannemer van [gedaagde] in april 2025, veroorzaken [eisers] namelijk ernstige overlast. Die overlast is dusdanig van aard dat volgens [gedaagde] sprake zou zijn van “terreur”. Vanwege de overlast van [eisers] vordert [gedaagde] in reconventie dat [eisers] een drietal verboden worden opgelegd. Ook vordert [gedaagde] in reconventie betaling door [eisers] van materiële en immateriële schadevergoeding. 

Rb. Rotterdam 3 oktober 2025, IT 5043; ECLI:NL:RBROT:2025:14233 ([eiseres] tegen [gedaagde]). [eiseres] is een zorginstelling. Zij vordert betaling van een factuur die [gedaagde] niet heeft betaald. Het is een factuur voor een medische behandeling die in 2017 heeft plaatsgevonden. [gedaagde] betwist dat hij is behandeld en stelt dat mogelijk misbruik is gemaakt van zijn persoonsgegevens. Ook stelt hij dat de vordering is verjaard.

Hof Den Haag 2 december 2025, IT 5041; ECLI:NL:GHDHA:2025:2573 (Vialis tegen de Staat). Vialis heeft na een aanbestedingsprocedure een overeenkomst gesloten met de Staat voor de gefaseerde levering van de hardware voor ‘intelligente wegkantstations’ (iWKS). Vialis vindt dat de Staat zijn verplichtingen uit die overeenkomst niet nakomt, onder meer omdat de door Vialis per tijdseenheid verwachte bestellingen uitbleven. De rechtbank heeft een beperkt deel van de vorderingen van Vialis toegewezen [IT 4760]. Vialis heeft in hoger beroep haar eis gewijzigd. Zij vordert in hoger beroep onder meer dat de Staat wordt veroordeeld om over de komende periode specifieke aantallen iWKS kasten van Vialis af te nemen, zodat Vialis de productiecapaciteit die zij voor deze opdracht had ingepland ook daadwerkelijk kan aanwenden.