Blog Menno Weij (SOLV): door slechts een gedeelte van gesprekken vast te leggen, namelijk voor zover zij bewijs kunnen leveren van de totstandkoming van een overeenkomst tot plaatsing bedrijfsgegevens op internetsite, dus in haar eigen voordeel, heeft [eiseres] [gedaagde] de mogelijkheid ontnomen aan te tonen dat hem is meegedeeld dat hij kon afzien van de totstandkoming van een overeenkomst.

Velen hebben er wellicht al mee te maken gehad (ik wel althans): een telefonische benadering voor het plaatsen van je bedrijfsgegevens op een internetsite. En voordat je het weet, heb je een factuur op de mat liggen. Zo ook in deze zaak (en deze zaak is bepaald niet de enige trouwens).

Een geanonimiseerde gedaagde wordt voor de kantonrechter in Den Bosch gesleept, omdat hij telefonisch een overeenkomst zou hebben gesloten met een exploitant van een bedrijveninformatie-website. Ter onderbouwing van haar stelling, legt de exploitant een gedeelte van het gevoerde telefoongesprek als bewijs over. (De zaak gaat trouwens niet in op de toelaatbaarheid daarvan.)

De geanonimiseerde gedaagde verklaart echter dat hem buiten de opname om, is meegedeeld dat hij binnen een bepaalde tijd kon annuleren, en dat hij ook daadwerkelijk heeft teruggebeld. Daarover kon de exploitant echter geen nadere inlichtingen verstrekken.

De rechter straft de exploitant af: "door slechts een gedeelte van gesprekken vast te leggen, namelijk voor zover zij bewijs kunnen leveren van de totstandkoming van een overeenkomst, dus in haar eigen voordeel, heeft Uitgeverij SN [gedaagde] de mogelijkheid ontnomen aan te tonen dat hem is meegedeeld dat hij kon afzien van de totstandkoming van een overeenkomst. De door [gedaagde] afgelegde verklaring dat hij nadien telefonisch contact heeft gehad is wel geloofwaardig. Op grond van het hiervoor overwogene is de kantonrechter van oordeel dat voldoende aannemelijk is dat er uiteindelijk geen overeenkomst tot stand is gekomen tussen partijen."

Lees hier de uitspraak.

De rechtbank Utrecht is in de strafzaak tegen de ‘OV-chipkaarthacker’ op een aantal opmerkelijke gronden tot uitspraak gekomen. Hoewel de strafrechtelijke veroordeling op zich en de toegemeten strafmaat niet onmiddellijk tegen het rechtsgevoel stuiten, is de invulling van het begrip computervredebreuk op zijn minst verrassend en doet op een hoger beroep hopen. Kort gezegd: de OV-chipkaart is als een computersysteem gekwalificeerd en omdat de juridische eigendom bij TransLink Systems (TLS), de partij die uitgifte van de OV-chipkaart verzorgt, zou het uitlezen en/of bewerken van gegevens op de kaarten computervredebreuk zijn. Met dank aan: Walter van Holst, Mitopics.

De kwalificatie van de OV-chipkaart als computersysteem komt mij niet onjuist voor, zeker in het licht van het feit dat dit soort ‘embedded systems’in rekenkracht en opslagcapaciteit niet onderdoen voor wat ten tijde van de eerste Wet Computercriminaliteit nog als tamelijk gangbaar werd gezien. Maar in diezelfde Wet Computercriminaliteit wordthet vraagstuk van de juridische eigendom van een dergelijk computersysteem helemaal niet als relevant benoemd voor het van toepassing zijn van de strafbepaling van artikel 138ab Sr. Het gaat immers om het ‘opzettelijk en wederrechtelijk binnendringen van een geautomatiseerd werk’. Kennelijk heeft men de eigendom van de OV-chipkaart als relevant beschouwd voor het ‘wederrechtelijk’ zijn van het binnendringen. Dit zou onbedoeld de deur openen voor discussies over het gebruik van in bruikleen verworven computersystemen. Uit de redenering van de rechtbank, en dat is toch hoogst opmerkelijk gezien het inquisitoire karakter van het strafprocesrecht, valt op geen enkele manier op te maken hoe de rechter tot de conclusie heeft kunnen komen dat het uitlezen of het beschrijven van de OV-chipkaart, hoewel deze op rechtmatige wijze in de feitelijke macht van de verdachte was gekomen, een wederrechtelijke handeling was. De rechter lijkt het binnendringen op zich van een geautomatiseerd werk wat eigendom van een ander is, op zichzelf voldoende te vinden.
Bovendien is het helemaal niet zo vanzelfsprekend dat de juridische eigendom bij TLS was gebleven. Wie de algemene voorwaarden van TLS er bij pakt ziet in artikel 7 dat de eigendom voor wordt behouden door TLS, maar wordt elders structureel gesproken van ‘Verkoop- en Informatiepunten’. In hoeverre deze, zeker voor consumenten, verwarrende tekst nu stand zou houden indien er een beroep zou worden gedaan op artikel 6:233 BW valt te betwijfelen. Overigens bevatten de algemene voorwaarden van TLS wel meer bepalingen die op zijn minst als merkwaardig aangeduid kunnen worden, zoals artikel 10.
Hoe dan ook, computervredebreuk als middel om een vervalser van OV-chipkaarten aan te pakken komt als een disproportioneel middel voor. Het probleem zit er waarschijnlijk dat het OM niet kon bewijzen dat veroordeelde ook daadwerkelijk met de vervalste OV-chipkaarten had gereisd. De consequentie van deze veroordeling is namelijk dat een OV-chipkaart-gebruiker die zijn of haar OV-chipkaart in een magnetron vernielt strafbaar zou zijn onder artikel 350a Sr. Wat bepaald meer indruist tegen het rechtsgevoel dan de werkstraf voor de ‘OV-chipkaarthacker’. Het vonnis komt dan ook gebrekkig gemotiveerd over. Het moge dan ook duidelijk zijn dat hier nog kansen liggen voor de verdediging om in hoger beroep alsnog een vrijspraak te bemachtigen.

Blog Menno Weij (SOLV): MTV en Adlink hebben in 2 instanties een geschil uitgevochten, over de vraag of Adlink gehouden was aan een minimum garantie. Ondanks een "subject-to-board-approval" argument, gaat Adlink nat. Eigenlijk omdat uit één mail, door rechtbank en hof wordt afgeleid dat de vereiste board approval is gegeven.

MTV en Adlink zijn vanaf 1 juni 2007 een samenwerkingsverband aangegaan. Adlink verbond zich om zorg te dragen voor de verkoop van advertentieruimte op de Nederlandse websites van MTV. MTV verleende Adlink exclusiviteit. Gedurende de maanden die voorafgingen aan 1 juni 2007 hebben partijen van gedachten gewisseld over de ten behoeve van die samenwerking te maken afspraken. Cruciale kwesties waren de mate van exclusiviteit, de aantallen unieke bezoekers van de websites (en/of zogenoemde impressies) waarop Adlink zou kunnen rekenen en de advertentieomzet waarop MTV zou kunnen rekenen. 

In een powerpoint meldt Adlink dat voor de minimumgaranties over 2007 en 2008 een 'board approval' is vereist. In een daaropvolgende mail stelt Adlink echter dat "via deze weg onze bevestiging van de board approval die wij zojuist op de samenwerking hebben gekregen. Wat ons betreft het groene licht om te starten! Dat betekent ook dat we een start zullen maken met het contract. " Deze mail wordt Adlink uiteindelijk fataal.

De advertenties blijven achter. Adlink betaalt over 2007 het verschil ten opzichte van de minimumgarantie 2007. Over 2008 meent Adlink dat er geen board approval is gegeven voor de minimumgarantie 2008. MTV houdt Adlink echter aan dat minimum en claimt € 643.615,-.

Rechtbank en hof wijzen de vorderingen toe. De belangrijkste overwegingen luiden:

"Bij de bespreking van deze grieven stelt het hof voorop dat MTV en Adlink in 2008 hun samenwerking hebben voortgezet, een samenwerking die door de board van Adlink was goedgekeurd in de hiervoor weergegeven e-mail van 25 mei 2007. Gesteld noch gebleken is dat zij de condities waaronder zij in 2007 hebben samengewerkt begin 2008 hebben veranderd. In tegendeel, Adlink heeft zich erop beroepen dat in 2008 aan hun samenwerking de inhoud van de propositie van 22 mei 2007 ten grondslag lag, hetgeen door MTV niet is bestreden. Dat nu levert op zichzelf een belangrijke aanwijzing op dat MTV gerechtvaardigd erop mocht vertrouwen dat de eind mei 2007 op genoemde propositie gegeven board approval nog steeds gold, in het bijzonder ook met betrekking tot de minimum garantie-regeling waarin de propositie van 22 mei 2007 voorzag."

En ten aanzien van het fatale mailbericht, overweegt het hof: "het e-mailbericht van 25 mei 2007 wijst echter veeleer op het tegendeel, omdat de board blijkens dat bericht nu juist de samenwerking al reeds had goedgekeurd, zonder dat Adlink daarbij nog enig voorbehoud had gemaakt."

Lees hier de volledige uitspraak

Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) heeft onderzoek gedaan naar de verwerking van persoonsgegevens door OV-bedrijven bij (o.a.) het in- en uitchecken met de studenten OV-chipkaart. Het College acht de verwerking op verschillende punten in strijd met de Wet bescherming persoonsgegevens. Gegevens worden te lang bewaard, er is geen verantwoord beleid voor bewaartermijnen en studenten worden vooraf niet goed geïnformeerd. Met dank aan Silvia van Schaik, CMS Derks Star Busmann

De bedrijven RET, GVB en TLS bewaren herleidbare reisgegevens langer dan noodzakelijk en hebben geen verantwoord beleid voor bewaartermijnen. Het is niet de eerste keer dat het CBP heeft gewezen op de wettelijke eisen met betrekking tot bewaartermijnen in het kader van de OV-chipkaart. Zo heeft het CBP al in 2005  - vóórdat het OV-chipkaartsysteem in de lucht was – gewaarschuwd dat OV-bedrijven voorzieningen moeten treffen om onnodige verwerkingen van persoonsgegevens en misbruik te voorkomen. Een van die voorzieningen bestaat eruit dat bedrijven ervoor zorgen dat gegevens worden vernietigd op het moment dat zij niet meer noodzakelijk zijn voor het gestelde doel. Nu blijkt – sinds de inwerkingtreding van de OV-chipkaart in januari en augustus 2009 – dat de bedrijven hiervan geen werk hebben gemaakt waardoor zij de Wet bescherming persoonsgegevens overtreden.

NS informeert studenten niet voldoende over het feit dat in- en uitchecken niet verplicht is bij treinreizen met een studenten OV-chipkaart. Die informatie wordt bijvoorbeeld niet gegeven bij de uitgifte van de kaart. Op de stations en in de treinen worden alle reizigers opgeroepen om niet te vergeten in- en uit te checken. Studenten worden hierdoor mogelijk op het verkeerde been gezet. NS geeft vervolgens onvoldoende informatie over wat er gebeurt met de reisgegevens van studenten als zij wel in- en uitchecken.

Lees het  persbericht hier.

Voor de volledige onderzoeksrapporten, zie:

GVB;

NS;

RET;

Trans Link,

Lees het rapport m.b.t. het onderzoek bij

Rechtbank Utrecht 8 december 2010, 16-711232-10 (LJN: BO6723). Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan computervredebreuk, het opzettelijk vervalsen van OV-chipkaarten en het voorhanden hebben van computerapparatuur en software om de OV-chipkaarten te vervalsen. Hiervoor is hij veroordeeld tot een werkstraf van zestig uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van één maand.

Verdachte heeft meerdere OV-chipkaarten vervalst. Uit het vonnis blijkt dat verdachte voor € 30 een kaartlezer heeft aangeschaft en de benodigde hacksoftware via het internet heeft gedownload. De verdachte stelt bij de rechter dat hij vanuit idealen heeft gehandeld:

"Verdachte heeft met zijn handelwijze willen aantonen dat de beveiliging van de OV-chipkaart zo lek als een mandje is."

Uit het vonnis blijken echter de volgende feiten:

"Nader onderzoek door de politie wijst een veelvuldig terugkerende reisbeweging tussen Leiden CS en Schiphol uit op meerdere gehackte kaarten en daarnaast op meerdere andere reisbewegingen. Uiteindelijk wordt verdachte door de politie aangehouden. Bij de doorzoeking in de kamer van verdachte te Leiden wordt door de politie onder meer een kaartlezer, een computer en elf OV-chipkaarten in beslaggenomen. [...] Verdachte bekent bovendien dat hij aan vier van zijn collega’s een gehackte kaart heeft verschaft en aan een van hen zelfs meerdere gehackte kaarten."

De verdachte beroept zich op de vrijheid van meningsuiting, artikel 10 EVRM.

"Volgens verdachte heeft hij zelf echter nooit voordeel gehad van de vervalste passen, omdat hij zelf altijd een regulier vervoersbewijs gebruikte naast de gehackte pas en hij de passen aan zijn collega’s heeft verstrekt tegen de kostprijs van een anonieme OV-chipkaart. Zijn oogmerk was slechts het aantonen dat de beveiliging van de OV-chipkaart niet deugde en in strijd was met het belang van privacy. [...] De raadsman heeft aangevoerd dat het feit niet strafbaar is, omdat verdachte op grond van artikel 10 van het Verdrag van de Rechten van de Mens en Fundamentele Vrijheden (EVRM) het recht heeft op vrije meningsuiting en het hacken van de OV-chipkaart voor hem een onderzoek betrof om zijn mening dat de OV-chipkaart onvoldoende beveiligd was te onderbouwen met feitelijke gegevens."

De rechtbank maakt daar korte metten mee:

"De rechtbank acht het verweer van verdachte dat hij slechts bezig was om zijn standpunt ten aanzien van de beveiliging van de OV-chipkaart te onderbouwen met feitelijke gegevens niet aannemelijk. De door de raadsman aangehaalde jurisprudentie heeft betrekking op met deze zaak onvergelijkbare zaken. Uit niets blijkt dat verdachte contact heeft gezocht met de media of met [bedrijf 1] om zijn standpunt met betrekking tot de beveiliging van de OV-chipkaart weer te geven. Verdachte heeft weliswaar verklaard dat zijn onderzoek nog niet was afgerond, maar op het moment van zijn aanhouding had hij al 26 OV-chipkaarten vervalst en uit niets blijkt dat verdachte van plan was hiermee op korte termijn te stoppen. De rechtbank is dan ook van oordeel dat onder deze omstandigheden het beroep van verdachte op artikel 10 van het EVRM niet kan slagen. 

Verdachte is OV-chipkaarten binnengedrongen die eigendom zijn van [bedrijf 1] en heeft daarbij, door onder meer speciaal daarvoor aangeschafte computerapparatuur, de beveiliging doorbroken. Dit zijn ernstige strafbare feiten. Het is van groot economisch en maatschappelijk belang dat consumenten vertrouwen moeten kunnen hebben in waardekaarten zoals de OV-chipkaart. Door de computervredebreuk en vervolgens het vervalsen van OV-chipkaarten is een ernstige inbreuk gemaakt op het vertrouwen van de consument in de OV-chipkaart. Wanneer dit vertrouwen niet meer aanwezig is, bestaat het risico van ontwrichting van het openbaar vervoer. Dit kan tevens leiden tot grote schade voor de eigenaar van de OV-chipkaart, Aan verdachte dient dan ook een straf te worden opgelegd."

Lees het vonnis hier.

Voorzieningenrechter Rechtbank te ’s-Gravenhage, vonnis in kort geding d.d. 8 december 2010, X en Playseats B.V. tegen Y c.s. (KG ZA 10-1207). Van voldoende gerichtheid op Nederland is naar voorlopig oordeel geen sprake op grond van het enkele gegeven dat eBay ook het aanbod van buitenlandse aanbieders op buitenlandse versies van eBay weergeeft. Ook het opnemen van een standaard Google vertaalmodule (mede voor de Nederlandse taal) levert geen gerichtheid op Nederland op. Met dank aan Hidde Koenraad, Vondst Advocaten. 

Het geschil betreft de vraag of sprake is van merkgebruik in Nederland door gebruik van het merk Playseats op diverse websites. Daarnaasts speelt de vraag of een buitenlandse advertentie die opduikt op de Nederlandse ebay-site, merkgebruik in Nederland oplevert.

Van voldoende gerichtheid op Nederland is naar voorlopig oordeel geen sprake op grond van het enkele gegeven dat eBay zijn buitenlandse databases met elkaar in verbinding heeft gebracht en aldus via <ebay.nl> ook het aanbod van buitenlandse aanbieders op buitenlandse versies van eBay weergeeft. Ook het opnemen van een standaard Google vertaalmodule (mede voor de Nederlandse taal) in de heading van een op Duitland gerichte website wordt in casu naar voorlopig oordeel niet genoegzaam geacht om van gerichtheid op Nederland te kunnen spreken:

"4.9. De tweede grondslag [voor merkinbreuk, red.] is het aanbieden door Y. c.s. middels eBay.nl. Y c.s. weerspreekt ook hier naar voorlopig oordeel terecht dat sprake is van voldoende gerichtheid op Nederland. De betreffende webshop van Y en Playseat GmbH is opgezet in het Duits voor Duitsland en door de uitbater van eBay gekoppeld, zodat deze Duitse webwinkel met zekere Nederlandse standaardteksten opduikt op eBay.nl. Het enkele gegeven dat eBay zijn buitenlandse database met elkaar in verbinding heeft gebracht en aldus via <ebay.nl> ook het aanbod van buitenlandse aanbieders op buitenlandse (bijvoorbeeld, zoals in het onderhavige geval: Duitse) versies van eBay weergeeft, levert naar voorlopig oordeel geen voldoende gerichtheid op Nederland op in de zin van de vaste rechtspraak terzake. Dit is naar voorlopig oordeel namelijk op een lijn te stellen met de omstandigheid dat buitenlandse websites vanuit Nederland ook bereikbaar zijn, maar daarmee is naar vaste rechtspraak nog geen sprake van gerichtheid op Nederland in de thans aan de orde zijnde zin.

4.10 De “Nederlandse taal” component uit de op Duitsland gerichte website www.race-star.de betreft een standaard Google vertaalmodule in de heading van deze website (die overigens thans niet meer wordt gevoerd door Y c.s.), die aangeklikt kan worden en vervolgens zorgt voor een (rudimentaire) zogenoemde machinevertaling in (onder meer) het Nederlands. Ook dat ik naar voorlopig oordeel niet genoegzaam om gerichtheid op Nederland te kunnen spreken – zo op deze forum-achtige website überhaupt als sprake zou zijn van aanbieden, wat X c.s. wel stelt, maar Y c.s. bestrijdt. […]."

Lees het vonnis hier.

Voor een eerder discussie over gerichtheid van websites, zie hier en hier.

Volgens de Europese Commissie bestaan er binnen Europa te veel belemmeringen voor elektronisch factureren. De Commissie heeft onder meer aangekondigd om het raamwerk voor elektronische handtekeningen aan te passen om zo het gebruik van elektronisch factureren te bevorderen. Lees de mededeling over elektronisch factureren hier.

Voor de aangekondigde verandering van het raamwerk voor elektronische handtekeningen zie blz. 7:

"Some e-invoicing solutions make use of electronic signatures (e-signatures). However, the diversity of legal requirements among Member States for e-signatures have led to cross border interoperability problems which contributed to slow down the uptake of cross-border e-invoicing solutions in so far as they make use of e-signatures. Despite the positive impact of existing legal provisions on the use of e-signatures and the political commitments taken by the Member States and the Commission, a more coordinated and comprehensive approach is needed to facilitate the EU-wide cross-border interoperability of e-signatures. To this end in the framework of the Digital Agenda, the Commission proposed to revise the current Directive 1999/93/EC on e-signatures."

Op 2 december 2010 droeg Willem Hoorneman bij gelegenheid van de lancering en presentatie van het boek Softwarerecht  (met een knipoog naar 5 december) een verhaal voor over de octrooirechtelijke bescherming van software gerelateerde uitvindingen. Lees hier de volledige tekst van dit sinterklaasverhaal voor technologiejuristen. Met dank aan Willem Hoorneman, CMS Derks Star Busmann.

Kluwer kondigde het al een tijd geleden aan, maar nu is het echt zo ver. Op 2 december presenteerden Hendrik Struik, Willem Hoorneman en Peter van Schelven hun nieuwe boek "Softwarerecht". Het boek is de "tweede en geheel herziene druk" van het gelijkbnamige boek uit 1995.

De bewering dat het boek "geheel herzien" is, lijkt beslist niet te zijn overdreven. Het boek is met ruim 700 pagina's enkele malen dikker dan de eerste druk. Verder bevat het niet alleen een "update" en uitbreiding van de onderwerpen uit de eerste druk, maar bevat het boek ook een geheel nieuw deel dat is gewijd aan software octrooien.

Softwarerecht is verschenen in de serie Recht & Praktijk van Kluwer; lees hier de informatie van de uitgever.

Hof van Justitie van de Europese Unie, 2 december 2010 (Ker-Optika), C-108/09. De Hongaarse wet verbiedt de online verkoop van contactlenzen om de gezondheid van contactlensdragers te beschermen. Doel van de wet is om oogaandoeningen en chronische gezichtsgebreken tegen te gaan. Het HvJ acht de wet daartoe inderdaad geschikt, maar tegelijkertijd oordeelt het Hof dat de wet verder gaat dan noodzakelijk is om het doel te bereiken. "De artikelen 34 VWEU en 36 VWEU alsook richtlijn 2000/31 moeten aldus worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling volgens welke contactlenzen uitsluitend in speciaalzaken voor medische hulpmiddelen mogen worden verkocht."

Het Hof vat eerst samen onder welke omstandigheden een nationale wet het vrije verkeer van goederen opzij kan zetten:

"57 Volgens vaste rechtspraak kan een belemmering van het vrije verkeer van goederen worden gerechtvaardigd door een van de in artikel 36 VWEU omschreven redenen van algemeen belang of op grond van dwingende vereisten. In beide gevallen dient de nationale maatregel geschikt te zijn om de verwezenlijking van het nagestreefde doel te waarborgen en mag hij niet verder gaan dan noodzakelijk is om dat doel te bereiken (zie met name arrest Commissie/Italië, reeds aangehaald, punt 59 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

58 Bij een maatregel inzake volksgezondheid moet ermee rekening worden gehouden dat de gezondheid en het leven van personen de eerste plaats innemen onder de goederen en belangen die door het Verdrag worden beschermd, en dat het de taak van de lidstaten is om te beslissen op welk niveau zij de bescherming van de volksgezondheid wensen te verzekeren en hoe dit dient te gebeuren. Aangezien dit niveau per lidstaat kan verschillen, beschikken de lidstaten over een beoordelingsmarge (zie arrest van 1 juni 2010, Blanco Pérez en Chao Gómez, C‑570/07 en C‑571/07, nog niet gepubliceerd in de Jurisprudentie, punt 44 en aldaar aangehaalde rechtspraak)."

In r.o. 59-64 concludeert het Hof dat de Hongaarse wet geschikt is om het nagestreefde doel (tegengaan oogaandoeningen en chronische gezichtsgebreken) te bereiken. Vervolgens komt het Hof echter tot de conclusie dat de regeling te ver gaat:

"68 Elke gebruiker van contactlenzen kiest dus vrij voor een dergelijk onderzoek en consult, zodat het hoofdzakelijk zijn beslissing is, waarbij de opticien hem adviseert.

69 De klant kan bij internetverkoop op dezelfde wijze vóór de levering van de contactlenzen worden geadviseerd met interactieve gegevens op de betrokken website die de klant vóór aankoop van dergelijke lenzen moet gebruiken (zie in die zin wat internetverkoop van geneesmiddelen betreft, arrest Deutscher Apothekerverband, reeds aangehaald, punt 114).

70 In de tweede plaats kan de lidstaat – zoals is vastgesteld in punt 63 van het onderhavige arrest – zeker eisen dat een opticien de geschiktste soort contactlenzen bepaalt, waarbij hij moet controleren of de klant de lenzen juist op zijn ogen aanbrengt en hem moet adviseren over het correcte gebruik en onderhoud ervan.

71 Deze diensten zijn in beginsel evenwel alleen bij de eerste levering van contactlenzen vereist. Latere leveringen vereisen in de regel namelijk geen dergelijke diensten aan de klant. De klant hoeft de verkoper alleen mee te delen welk soort lenzen hij bij de eerste levering heeft gekregen, waarbij in voorkomend geval de eigenschappen van deze lenzen bij een nieuw voorschrift van een oogarts aan het gewijzigde gezichtsvermogen van de klant worden aangepast.

72 In de derde plaats kan de klant, wanneer langdurig gebruik van de contactlenzen extra inlichtingen en advies vereist, deze informatie krijgen via interactieve gegevens op de website van de leverancier.

73 Bovendien kan een lidstaat de betrokken marktdeelnemers ertoe verplichten een beroep te doen op een geschoold opticien die de klant op afstand geïndividualiseerde inlichtingen en geïndividualiseerd advies voor gebruik en onderhoud van de contactlenzen verstrekt. Wanneer inlichtingen en advies op afstand worden verstrekt, kan dit overigens voordelen bieden daar de contactlensdrager zonder verplaatsing zijn vragen weloverwogen en doelgericht kan stellen (zie in die zin wat internetverkoop van geneesmiddelen betreft, arrest Deutscher Apothekerverband, reeds aangehaald, punt 113).

74 Derhalve kan het doel de gezondheid van de contactlensdragers te beschermen worden bereikt met minder restrictieve maatregelen dan die krachtens de regeling in het hoofdgeding, wanneer alleen de eerste levering van lenzen aan bepaalde beperkingen wordt onderworpen en de betrokken marktdeelnemers ertoe worden verplicht, een geschoold opticien ter beschikking van de klant te stellen."

Lees het arrest hier.