YouTube mocht video’s met desinformatie Covid-19 verwijderen

Vzr. Rechtbank Amsterdam 9 september 2020, IT 3241; ECLI:NL:RBAMS:2020:4435 (Eisers tegen YouTube) Mediarecht. Vrijheid van meningsuiting. Kort geding. Eiser 1 heeft interviews gehouden met eiser 2, een huisarts, die op het YouTube-kanaal van burgerjournalistiek platform Café Weltschmerz zijn geplaatst. In de video’s wordt gesteld dat het geneesmiddel Hydroxychloroquine werkt tegen Covid-19. YouTube heeft de interviews verwijderd op grond van het door haar opgestelde ‘Beleid tegen misleidende medische informatie over COVID-19’. Eisers vorderen samengevat YouTube te veroordelen de video’s terug te plaatsen. Volgens eisers grijpt YouTube te diep in op hun vrijheid van meningsuiting en pleegt zij daarmee censuur. Strikte toepassing door YouTube van haar beleid om uitsluitend content die in lijn is met de WHO en het RIVM toe te laten wordt te beperkt geacht, maar het gaat erom hoe YouTube haar beleid inzet. De interviews worden als desinformatie aangemerkt en mochten derhalve door YouTube worden verwijderd. De vorderingen van eisers worden afgewezen.

4.11. YouTube erkent dat het debat gevoerd moet kunnen worden en dat zij daaraan wil bijdragen. Zij legt echter de grens bij het verspreiden van onjuiste, schadelijke en gevaarlijke informatie, zoals uitgewerkt in haar beleid. Tot het beperken daarvan wordt YouTube ook aangespoord door onder andere de Europese Commissie. Daarbij wordt ook door de Europese Commissie rekening gehouden en verantwoordelijkheid verlangd van grote platforms als YouTube. Naar voorlopig oordeel is dat geen ongeoorloofde inbreuk op de vrijheid van meningsuiting. Een fundamentele wijziging van het beleid van YouTube dat immers in overeenstemming is met de aanwijzingen van de Europese Commissie, zou te ver gaan. Het komt erop aan op welke wijze YouTube het beleid inzet.

desinformatie?

4.12. Thans zal moeten worden beoordeeld of de door Café Weltschmerz geplaatste en door YouTube verwijderde video’s met de interviews van [eiser 1] en [eiser 2] als desinformatie moeten worden aangemerkt, die door YouTube, gelet op hetgeen onder 4.11 is overwogen, geweigerd mag worden.

4.15. In Nederland is het toelaten van geneesmiddelen voor een bepaalde aandoening aan strikte regels gebonden. Het staat vast dat er geen dubbelblind onderzoek heeft plaatsgevonden en dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg het voorschrijven van HCQ tegen een Covid-19-infectie door de huisarts heeft verboden. Aan de andere kant wordt het middel HCQ wereldwijd veelvuldig toegepast en wordt er verder studie verricht naar de werking ervan tegen Covid-19. In Nederland is HCQ ook toegediend in een ziekenhuis-setting in de maanden maart en april 2020. Daarmee is na een uitspraak door de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB) op 1 mei 2020 weer gestopt vanwege de bijwerkingen (depressie, hartritmestoornissen en psychoses). Het stoppen met HCQ in ziekenhuis-setting wegens de bijwerkingen is een belangrijke indicatie dat het middel – indien het al mag worden voorgeschreven - onder medische controle en in de juiste doseringen zou moeten worden voorgeschreven. Een arts die zonder sluitend bewijs en wetenschappelijk onderbouwde tests claimt dat HCQ of een alternatief middel - dat zonder recept te verkrijgen is - werkt, licht het publiek onjuist voor. Daarnaast kan het schadelijk en gevaarlijk zijn.
Het moge zo zijn dat [eiser 2] meent dat het bij 10 van zijn patiënten heeft gewerkt, dat hij in het middel gelooft (als het in een vroeg stadium wordt gebruikt) en dat hij daar een maatschappelijk debat over wenst te voeren, maar voor dat doel dient hij zijn stellingen ook met deze nuance te formuleren. Dat doet hij niet. Zoals het in de interviews door hem is verwoord, vormt het geen onderdeel van het debat, hetgeen YouTube wel zou hebben toegelaten, maar bevatten zijn uitlatingen onjuiste informatie die mogelijk schadelijk en gevaarlijk is. Juist als arts dient hij zich dit te realiseren. Dat geldt overigens niet voor de kritische uitingen over de 1,5 meter-maatregel en zelfisolatie. Daarover wordt een mening geventileerd, die wel kan bijdragen tot debat.