Hoger beroep slaagt, BNNVARA moet uitzending ‘Sluiproute Iran’ offline halen

Hof Arnhem-Leeuwarden 19 november 2024, IEF 22383, IT 4676 (Eisers tegen BNNVARA). In 2023 heeft BNNVARA een tv-programma van Zembla uitgezonden met de titel ‘Sluiproute Iran’ (hierna: de Uitzending). Hierin wordt aandacht besteed aan de rol van eiser bij het ontduiken van sancties tegen Iran. Eiser stelt zich op het standpunt dat door de Uitzending zijn eer en goede naam zijn aangetast, wat onrechtmatig is, en dat zijn recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer in de gegeven omstandigheden zwaarder moet wegen dan het recht van BNNVARA op vrijheid van meningsuiting. In een kort geding vorig jaar oordeelde de rechtbank dat de persvrijheid in dit geval diende te prevaleren en wees zij de vorderingen af [zie IEF 21408]. In hoger beroep heeft het hof de verbodsvordering alsnog toegewezen.

Het hof komt als volgt tot dit oordeel. Met de Uitzending probeert BNNVARA een beeld te schetsen van hoe de door het Westen aan Iran opgelegde handelssancties door bedrijven in Nederland worden ontdoken. BNNVARA heeft ervoor gekozen om eiser als voorbeeld te nemen. Eiser wordt nadrukkelijk in beeld gebracht en dit wordt telkens herhaald. Hierdoor kunnen kijkers denken dat hij de hoofdschuldige is van de ontduiking van de handelssancties en de gruwelijke gevolgen daarvan. De vraag is of de toegemeten rol van eiser wordt gedragen door de feiten. Het hof stelt dat deze rol op basis van het feitenmateriaal veel kleiner was dan het programma doet voorkomen. Afweging van de hiervoor genoemde omstandigheden leidt tot de conclusie dat het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer en bescherming van de eer en goede naam van eiser in dit geval zwaarder wegen dan het eveneens zwaarwegende belang van BNNVARA. Het vonnis van de rechtbank wordt vernietigd en hof gebiedt BNNVARA om de Uitzending offline te halen en offline te houden.

4.11 Het hof stelt op basis van dit feitenmateriaal vast dat de rol van eisers c.s. bij sanctieontduiking veel beperkter was dan de rol die BNNVARA aan eisers c.s. in de uitzending heeft gegeven. In de periode van 2016 tot oktober 2018 (1) waren eisers c.s. betrokken bij de oprichting van de ondernemingen waarvan in de uitzending wordt gezegd dat die een rader zijn in het systeem van de sanctieontduiking en (2) hebben eisers c.s. ruimte boven de woonwinkel verhuurd aan één van die ondernemingen, terwijl vanaf januari 2016 economische sancties tegen Iran werden versoepeld, OIEC toen niet op de sanctielijst stond en volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken met OIEC zaken konden worden gedaan. 

4.12 Door in de Uitzending niet voldoende concreet te maken welke (beperkte) werkzaamheden eisers c.s. voor de in de Uitzending genoemde ondernemingen hebben verricht en voorbij te gaan aan het tijdspad, suggereert de Uitzending dat de rol van eisers c.s. bij de onderzochte ontduiking van sancties tegen Iran veel groter is dan die door de feiten worden gedragen. Die suggestie wordt niet, althans onvoldoende, weggenomen door het getoonde weerwoord van eisers c.s.