Gijs van Til - Auteursrecht en software: Wanneer is ‘voorbereidend materiaal’ beschermd?

Aan de creatie van een computerprogramma gaat vaak een lang ontwikkelingsproces vooraf. Een actuele vraag binnen het auteursrecht is in welke gevallen het ontwikkelingsmateriaal auteursrechtelijk beschermd is. De Hoge Raad heeft hier in een recente uitspraak meer duidelijkheid over gegeven.

Wanneer is een computerprogramma auteursrechtelijk beschermd? Een computerprogramma is auteursrechtelijk beschermd wanneer het voldoende origineel is. Dit betekent dat de maker van het computerprogramma bij het schrijven van dat programma voldoende creatieve keuzes gemaakt moet hebben. Alleen de concrete uitdrukkingsvorm (bijvoorbeeld de broncode of de objectcode) van de software is beschermd. De auteursrechtelijke bescherming strekt zich dus niet uit tot de functionaliteit of de achterliggende ideeën en beginselen van het computerprogramma.

Hoe zit het dan met voorbereidend materiaal?
De Auteurswet bepaalt expliciet dat niet alleen het computerprogramma zelf auteursrechtelijk beschermd kan zijn, maar dat ook het voorbereidend materiaal mogelijk auteursrechtelijk beschermd is. Met voorbereidend materiaal wordt het ontwerpmateriaal bedoeld dat tot het vervaardigen van het computerprogramma heeft geleid. Het gaat om materiaal dat in het ontwikkelingsproces tot stand is gekomen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het (functioneel of technisch) ontwerp van een programma of de voor het computerprogramma geschreven testcode.

In een recent arrest heeft de Hoge Raad verduidelijkt wanneer dergelijk materiaal auteursrechtelijk beschermd is. Het ging in deze zaak om software voor tankkaarten. Aan de orde was onder andere de vraag of alle in het ontwikkelingsproces vervaardigde versies van de software auteursrechtelijk beschermd waren. Bij de beantwoording van die vraag keek de Hoge Raad in de eerste plaats naar de overwegingen bij de Europese richtlijn die aan de auteursrechtelijke bescherming van computerprogramma’s ten grondslag ligt. Hierin staat dat voorbereidend materiaal enkel auteursrechtelijk beschermd is wanneer het al van dien aard is dat het later kan resulteren in een computerprogramma. De Hoge Raad oordeelde dat dit niet het geval is wanneer er nog een programmeerslag met creatieve stappen gemaakt moet worden om van het voorbereidend materiaal tot het computerprogramma te komen.

Uit deze uitspraak blijkt dat afhankelijk van de stap die uit ontwikkelingsmateriaal de definitieve versie van het computerprogramma laat ontstaan, het voorbereidend materiaal als computerprogramma auteursrechtelijk beschermd is. Wanneer voor het omzetten geen grote creatieve stappen meer genomen hoeven worden is ook het voorbereidend materiaal auteursrechtelijk beschermd.