Eerste DMA-boetes: Europese Commissie beboet Apple en Meta voor inbreuken op Digital Markets Act
De Europese Commissie heeft voor het eerst handhavend opgetreden onder de Digital Markets Act (DMA). Apple en Meta krijgen gezamenlijk voor 700 miljoen euro aan boetes opgelegd wegens niet-naleving van de nieuwe regels die machtsmisbruik door zogeheten 'poortwachters' moeten tegengaan. Apple wordt aangeslagen voor 500 miljoen euro, Meta voor 200 miljoen. De sanctie voor Apple volgt uit diens beperkingen aan appontwikkelaars in de App Store. De Commissie verwijt Apple dat het ontwikkelaars belemmert om gebruikers te informeren over goedkopere alternatieven buiten het Apple-ecosysteem. Daarmee frustreert het bedrijf volgens Brussel de vrije keuze van consumenten en de toegang van concurrenten tot eindgebruikers. Deze zogenoemde 'anti-steering'-bepalingen zijn expliciet verboden onder artikel 5, lid 4, van de DMA. Volgens de Commissie biedt Apple onvoldoende objectieve rechtvaardiging voor de beperkingen. Zowel technisch als contractueel verhindert het concern appaanbieders om prijsinformatie over externe diensten te communiceren, laat staan om gebruikers daadwerkelijk daarheen te sturen. De Commissie oordeelt dat dit gedrag de mededinging op digitale markten substantieel schaadt en legt Apple op om deze praktijken binnen zestig dagen te staken.
Meta wordt bestraft vanwege het invoeren van een ‘pay-or-consent’-model voor Facebook en Instagram. Vanaf maart 2024 bood het platform gebruikers slechts twee keuzes: een gratis versie met gepersonaliseerde advertenties (waarbij gebruikers toestemming moesten geven voor grootschalige gegevensverwerking), of een advertentievrije variant tegen betaling. Volgens de Commissie ontbreekt in dit systeem een derde optie waarin gebruikers hun persoonsgegevens in mindere mate delen zonder daarvoor financieel te moeten bijbetalen — zoals vereist onder artikel 5, lid 2, DMA. Hoewel Meta in november 2024 een alternatief model introduceerde met minder dataverwerking bij advertenties, ziet de Commissie aanleiding om de eerdere periode (maart tot november) afzonderlijk te beboeten. De juridische beoordeling van het aangepaste model loopt nog. De Commissie benadrukt dat toestemming onder de DMA vrij, specifiek en geïnformeerd moet zijn — en dus niet verkregen mag worden onder druk van financiële prikkels zonder echte uitwijkmogelijkheid.
Apple heeft al aangekondigd in beroep te gaan bij het Hof van Justitie van de EU. Het bedrijf stelt dat het al aanzienlijke inspanningen heeft geleverd om te voldoen aan de DMA, en noemt de sanctie oneerlijk. Meta heeft zich nog niet formeel over een mogelijk beroep uitgelaten, maar uit publieke verklaringen blijkt forse kritiek op de verplichting om het verdienmodel aan te passen. Beide bedrijven hebben zestig dagen om hun beleid in lijn te brengen met de DMA. Blijven zij in gebreke, dan kunnen aanvullende boetes volgen die kunnen oplopen tot tien procent van hun wereldwijde jaaromzet. De Commissie behoudt zich ook het recht voor om periodieke dwangsommen op te leggen.
