Digital Services Act: Minister geeft eerste indruk

Vandaag heeft de Minister van Economische Zaken een brief gestuurd aan de Tweede Kamer met daarin de eerste indruk over de werking van de Digital Services Act (hierna: DSA), die sinds februari dit jaar volledig van kracht is. Hij gaat daarbij in op (1) de uitvoering en toezicht op Europees niveau, (2) de uitvoering en toezicht in Nederland en (3) de toepassing door de civiele rechter. Ook benadrukt hij dat Nederland op 25 juli 2024 een aanmaningsbrief heeft ontvangen van de Europese Commissie (hierna: Commissie) waarin Nederland in gebreke wordt gesteld vanwege het onvolledig en niet-tijdig uitvoeren van de DSA. De verwachting is dat de gebreken pas kunnen worden opgelost als de momenteel nog aanhangige Uitvoeringswet DSA wordt aangenomen door het Parlement.

1. Uitvoering en toezicht op Europees niveau. De Commissie heeft 25 diensten aangewezen als 'very large online platforms' en 'very large online search engines' (hierna samen: VLOPSEs). Een deel van de aanbieders daarvan heeft beroep ingesteld bij het Gerecht van de EU tegen de aanwijzing. Het belang van de uitvoering van de DSA staat volgens het Europese Hof voorop. Het effect van de DSA is merkbaar onder de consument: op verschillende platforms zijn wijzigingen doorgevoerd, zoals niet-gepersonaliseerde tijdlijnen. De DSA wordt ten opzichte van de VLOPSEs gehandhaafd door de Commissie en ten opzichte van online platforms in het algemeen door de Commissie en de lidstaten. Vrijwel alle aanbieders van de aangewezen VLOPSEs hebben één of meerdere verzoeken om informatie ontvangen over de DSA. Voor een aantal van hen heeft dit geleid tot procedures vanwege overtredingen.
2. Uitvoering en toezicht in Nederland. Het voorstel voor de Uitvoeringswet DSA is op dit moment aanhangig bij de Tweede Kamer. Daarin wordt voorzien in de nodige bevoegdheden voor toezicht, handhaving en sanctionering. Voorlopig is de Autoriteit Consumenten & Markt aangewezen als bevoegde autoriteit en DSA-coördinator. Zij is alvast in staat om een aantal handelingen te verrichten ter uitvoering van de DSA, zoals het opstellen van een leidraad voor de juiste naleving van de DSA door bedrijven.
3. Toepassing DSA door de civiele rechter. De DSA is al meermaals ingeroepen voor de rechter, namelijk door gebruikers van diensten waarop de nieuwe wetgeving van toepassing is. Dit is mogelijk omdat de DSA rechtstreekse werking heeft. Recente jurisprudentie laat zien dat de DSA nieuwe handvatten biedt aan gebruikers om in rechte op te komen tegen contentmoderatie, in het bijzonder tegen schendingen van transparantie-, motiverings- en zorgvuldigheidsverplichtingen.

Lees de volledige brief van de Minister hier.