Arnoud Engelfriet: mijn werkgever wil me op social media neerzetten, moet ik daaraan meewerken?

Een lezer vroeg me:

Mijn werkgever (een mkb-bedrijf met 14 man) wil dat wij allemaal onszelf op internet zetten. Op de bedrijfswebsite “zodat de klant weet wie er langskomt” en ook op social media, om onszelf te promoten. We moeten zelfs meedoen aan discussies op Linkedin. Na wat geruzie heeft een collega voorgesteld dat we toestemming geven (of niet) maar volgens mij is dat niet rechtsgeldig. Hoe moet het nu wel? Wanneer kan de werkgever dit verplichten?

Inderdaad is in beginsel toestemming van een werknemer niet rechtsgeldig. De AVG eist dat die vrijwillig wordt gegeven, en een werkgever die iets vraagt, dat komt altijd toch een tikkeltje gedwongen over. “Wil jij even die klant terugbellen” is geen vraag maar een bevel, beleefd geformuleerd. Dus vandaar dat je als werkgever niet met toestemming moet werken.

Als werkgever kun je wel mensen dingen opdragen die gewoon hun werk zijn. Dat is dan hetzij de grondslag uitvoering overeenkomst (het is nodig voor het werk) hetzij het eigen belang van de werkgever. In het eerste geval moet het dan echt nodig zijn voor het werk, in het tweede geval moet je als werkgever ook een belangenafweging maken of de privacy van de werknemer niet in het geding komt en hoe je dat kunt voorkomen.

Wanneer iets ‘nodig’ is voor het werk, is natuurlijk een stukje inschatting. Ik vind bijvoorbeeld dat iemand met een buitendienst-functie al snel met zijn foto op internet gezet kan worden, zodat de klanten weten wie er langskomt of met wie ze te maken hebben. Anno 2019 hoort dat gewoon bij het werk – uitvoering overeenkomst. Dit moet; ga op de foto en wel nu. Als vuistregel: vind je als werkgever dat je dit als dienstbevel kunt opdragen.

Promotie op social media is een belang van de werkgever, je wilt als bedrijf jezelf goed op de kaart zetten. Je hebt dan mensen nodig om je bedrijf te laten zien. Ik vind dat geen noodzaak voor het werk; poseren voor een foto is niet echt wérken. Ik vind niet dat ik mensen dat kan opdragen, dus daarom zou ik dit onder het kopje eigen noodzaak rekenen. Dan zeg ik, dit is wel heel belangrijk voor het werk dus ik wil als werkgever graag dat je dit doet, maar ik houd wel rekening met je persoonlijke levenssfeer.

Als werkgever moet je dan kijken hoe je uitkomt met de privacybelangen van de werknemer. Ik zou dan bijvoorbeeld kijken of de foto wellicht op de rug kan, of het gezicht wat geblurd kan worden et cetera. Vragen “vind je dit goed” is ook een goede maatregel in die context, en mensen die niet willen doen niet mee zonder verdere gevolgen. Daarmee zou het privacybezwaar minimaal moeten zijn.

Bij online discussies (zoals in Linkedingroepen) is dit iets lastiger. Je kunt daar moeilijk aan meedoen zonder naam, functietitel en foto. Dat is nu eenmaal de mores daar, en het heeft voor het bedrijf ook weinig zin als daar “Wim B” zonder functietitel en een chihuahua als foto gaat meedoen. De belangenafweging is dan ingewikkelder, ik weet eerlijk gezegd geen privacy-respecterende maatregelen in de situatie dat je met naam en foto het publieke domein moet betreden.

Dus ik denk dat je daar niet aan ontkomt het te moeten rechtvaardigen onder die noodzaak van het werk. Is het iemands werk om op Linkedin vragen te gaan beantwoorden? Zo ja, dan moet hij dat dus doen. En zo nee, dan kan het alleen op basis van vrijwilligheid – maar hoe je dat inkleedt als werkgever, dat zie ik niet.

Deze bijdrage is geschreven door Arnoud Engelfriet, ICTRecht.